Wat bepaalt het succes van de staalbouwer?

Hoewel software en automatisering voor verbetering van bedrijfsprocessen al diep wortelen binnen de staalbouwbranche, is het besef van de noodzaak nog niet bij iedereen voldoende aanwezig. Staalbouwers met hoge verwachtingen ten aanzien van nieuwe productietechnieken dienen zich te realiseren dat vooral de juiste inzet van deze middelen leidt tot succes. Verbetering van productieprocessen schuilt in de beheersing ervan. Pleidooi voor snellere adoptie van digitalisering in de staalbouw.

De huidige tendens binnen de bouw wordt weerspiegeld in de resultaten van het marktonderzoek van Bouwen met Staal, waarover ook is geschreven in het Bouwen met Staal magazine (nr. 266, p. 46–48 | nr. 267, p. 42-44). Eén op de drie staalbouwers geeft aan dat de groeiende vraag zelfs de belangrijkste oorzaak is van de veranderende markt. Alle seinen binnen de branche lijken op groen te staan; de orderportefeuilles zijn goed gevuld.

Hierin schuilt een risico voor de conservatieve staalbouwer. Doordat de druk op de productie toeneemt, verzuimt hij te vernieuwen en raakt hij achterop terwijl het hem voor wind gaat. En dat terwijl de groei op termijn wordt vertraagd door een tekort aan arbeidskrachten en stijgende grondstofprijzen. Hoewel software en automatisering als oplossing steeds dieper wortelen binnen de branche, is het besef van de noodzaak hiervan niet altijd voldoende aanwezig. Juist nu is het moment om het staalbouwproces te analyseren, te verbeteren en efficiënter te maken door inzet van branche-specifieke software en oplossingen.

Hoopvol

De resultaten van het marktonderzoek laten een hoopvolle toekomst voor de staalbouw zien. Automatisering staat centraal, maar de vraag is of verwachtingen werkelijkheid worden en op welke termijn. Zo geeft 70% van de staalbouwers aan nog steeds géén gebruik te maken van digitale bestellingen, terwijl dit al jaren op de agenda staat van diverse stakeholders. Is deze discrepantie kenmerkend voor de staalbouwbranche? Ideeën en intenties voor een efficiëntere bedrijfsvoering zijn er wel, maar invoering binnen het proces laat (lang) op zich wachten – en duidt op conservatisme.

Staalbouwers denken wel degelijk na over ontwikkelingen, blijkt uit het marktonderzoek. Liefst 41% van de ondervraagde staalbouwers denkt binnen 5 jaar lasrobots in te zetten en de inzet van 3D-printen wordt door 63% verwacht binnen een periode van 10 jaar. Dat zijn prima ambities, mits het proces daarop is voorbereid. Voor het slagen van innovatie binnen het staalbouwproces is de adoptie van software binnen het proces namelijk de voorwaarde. Behalve draagvlak onder personeel moet men daarbij ook denken aan het niveau van softwaregebruik; het benutten van het potentieel. Pas als alle hulpbronnen goed worden ingezet en zijn gekoppeld, geeft de workflow zijn potentieel prijs aan efficiëntie en reductie van kosten en materiaalverbruik.

Noodzaak

Faalkosten en verspilling zijn dagelijkse kost voor bouwbedrijven, ook voor staalbouwers. Er wordt wel degelijk ingezien dat het proces in veel gevallen efficiënter kan worden ingericht, maar als op managementniveau niet de keuze wordt gemaakt om de processtappen te koppelen en op alle niveaus inzichtelijk te maken, blijft het zagen met een botte zaag. Bedrijven die juist nu de tijd nemen verbeteringen door te voeren, zullen voorsprong opbouwen om deze later nog verder uit te bouwen.

Wij komen bij honderden staalbouwers over de vloer en analyseren regelmatig het gehele proces; vanaf de calculatie tot aan oplevering en nacalculatie van een project. Vanuit deze analyse wordt samen met de staalbouwer gekeken op welke punten relatief eenvoudig winst te behalen valt. Het komt geregeld voor dat kleine wijzigingen significante verbeteringen opleveren. Externe expertise levert levert altijd nieuwe inzichten op. Dat vreemde ogen dwingen is niet zo gek, aangezien binnen een staalbouwbedrijf een ‘eigen proces’ ontstaat waardoor verbeterpunten door de staalbouwer zelf minder eenvoudig worden ontdekt.

Door het administratie -én het productieproces te analyseren, wordt duidelijk waar tijd en materiaal verloren gaan. Wanneer er naast kleine wijzigingen nog uitgebreidere aanpassingen nodig zijn of de verspilling significant is, dan biedt inzet van gerichte software de oplossing. Branche-specifieke software geniet daarbij de voorkeur, het is daarvoor speciaal ontwikkeld en wordt continu doorontwikkeld.

Uit het marktonderzoek van Bouwen met Staal blijkt dat de software van ConstruSteel het meest wordt ingezet: gespecialiseerde software biedt nu eenmaal meer specifieke functionaliteit aan de staalbouw dan generieke software en voorkomt veel maatwerk. De software voor de staalbouwbranche is juist ontwikkeld om het proces te optimaliseren, meer inzicht te bieden en faalkosten te minimaliseren. Zo bespaart Constructiebedrijf De Groot (Heemskerk, NLD) met tijdregistratie van ConstruSteel al gauw 16 uur per week aan administratieve werkzaamheden en verwerkt Staalbouw Twente (Delden, NLD) projecten en facturen tien keer sneller dan voorheen.

Procesonderdelen

De absolute meerwaarde van specialistische software is te vinden in het technische aspect. Het zijn veelal details die van grote invloed zijn op het besparen van tijd, het reduceren van restafval en het minimaliseren van faalkosten, die in een generiek pakket niet aan de orde komen. Een voorbeeld is het optimaliseren van materiaal, waarbij rekening wordt gehouden met de handelslengtes per leverancier in combinatie met de beschikbare machines en eventuele eigen voorraad. Met geavanceerde algoritmes is dit snel te optimaliseren om het restmateriaal en de productietijd tot een minimum te beperken. Dankzij CAD/CAM-koppelingen kunnen machines direct produceren zonder handmatige invoer. De software signaleert eventueel te verwachten productieproblemen al tijdens de werkvoorbereiding en biedt zo mogelijk een alternatief. Wanneer het materiaal wordt aangevoerd op de machine kan de operator simpelweg de juiste zaagbatch selecteren waarna de verwerking geautomatiseerd verder gaat. Het uitdraaien van papieren zaaglijsten – en deze bij elke wijziging opnieuw verspreiden door de werkplaats – is nog wel mogelijk, maar wordt met deze oplossing feitelijk overbodig. Alle informatie en laatste wijzigingen zijn voor iedereen digitaal beschikbaar. Minder fouten en significante tijdwinst zijn concrete voordelen.

Het echte vakwerk in de staalbouw is ook grotendeels te automatiseren: CNC-machines kunnen (center-)punten of lijnen op het materiaal aanbrengen om de exacte positie van aan te lassen onderdelen aan te geven. Door deze zogenaamde scribing-informatie wordt handmatig krassen of aftekenen overbodig. De productietijd hangt af van de manier waarop scribing wordt aangebracht, maar efficiency en kwaliteit nemen direct toe. Hutten Metaal Staalbouw (Hardenberg) en AC Metal Fabricating (Oldcastle, Canada) besparen veel productie-, controle- en hersteltijd door de inzet van deze scribing-oplossing.

De verwachting is dat ook het handmatig hechten en aflassen in de toekomst volledig geautomatiseerd wordt. Complete hecht- en lasrobots lijken vooralsnog echter enkel voor de grootste staalbouwers interessant te zijn. Ook al zijn de leveranciers van deze hecht- en lasrobots al niet meer op één hand te tellen. Op dit moment zou de combinatie van scribing met een (af-)lasrobot een prima alternatief kunnen zijn voor elk MKB-staalbouwbedrijf.

Gelukkig zijn er momenteel al veel software-gereedschappen beschikbaar om efficiency te verbeteren en kwaliteit te verhogen. Optimalisatie van materiaal, aansturing van machines, scribing, track & trace en barcoderegistratie zijn slechts voorbeelden.

Visie

Voor het verbeteren van het eigen proces is bewustwording echter het meest van belang. Daarvoor is ten eerste inzicht nodig; een directeur of bedrijfsleider moet weten waar hij zijn geld verdient dan wel verliest. Ten tweede, de bereidheid om te veranderen; en dan bij voorkeur de slag willen maken terwijl de winkel open blijft. En visie. Visie op het bedrijf (intern) en zijn strategie (naar buiten). Vreemd genoeg is men vaak wel bereid om veel te investeren in een machine, maar blijft de investeringsbereidheid voor goede software daarin ver achter. Is het niet achterhaald om bedrijfssucces en rendement te meten aan de hand van een non-stop draaiende machine? Specialistische softwareprogramma’s en oplossingen zijn wellicht op voorhand minder goed tastbaar, maar geven direct inzicht en concreet resultaat: van begin tot eind. Alleen op deze manier is te achterhalen of een draaiende machine ook daadwerkelijk rendeert.

Toekomst

Om significante verbeteringen in efficiency en kwaliteit te realiseren, moet elk staalbouwbedrijf, ongeacht de grootte van het bedrijf, in onze visie toegang kunnen hebben tot de meest innovatieve en geavanceerde software. Dit om gefundeerde beslissingen te kunnen nemen, om beter inzicht in kosten te krijgen en om te kunnen produceren en innoveren tegelijk. De hele branche moet concurrerend zijn en blijven ten opzichte van andere branches.

In de filosofie modelgebaseerd staalbouwen (Model Based Steel Building) worden alle staalbouwprocessen (zoals calculeren, inkopen, werkvoorbereiding, aansturing van machines) aangestuurd vanuit het 3D-model, waarbij alle softwareprocessen op de achtergrond in ConstruSteel worden verwerkt. Door processen te koppelen met 3D-CAD software wordt het gehele staalbouwproces efficiënt doorlopen. Het 3D-model wordt gebruikt voor visuele weergave van de actuele status en voortgang van het project, bijvoorbeeld voor productie, transport of montage.

Toekomstmuziek of hedendaagse realiteit? Het is aan de staalbouwer.